21 Eylül 2013 Cumartesi

V. METAFİZİK DÜŞÜNCE ANLAYIŞI

Çevremizde, alışılan düşünce anlayışı nedir? Biz sanırız ki, insan düşüncesinin başı sonu yoktur ve olmamıştır. Şeyler değişse bile, bizim uslamlama biçimimizin, yüz yıl önce yaşayan insanın uslamlama biçimi ile özdeş olduğuna inanırız. Duygularımızın eski Yunanlıların duyguları ile aynı olduğunu, iyiliğin ve aşkın her zaman varolduğunu düşünürüz. Böylece "sonsuz aşk"tan sözederiz. İnsan duygularının değişmediği inancı, çok yaygındır.

Bu yüzden, örneğin bireysel ve bencil zenginleşmeye dayanmayan başka bir toplumun varolamayacağı söylenir ve yazılır. Gene "insanların istekleri, her zaman aynıdır" sözünün sık sık duyulması da bunun içindir.

Çoğu kez böyle düşünürüz. Birçokları daha sık böyle düşünür. Metafizik anlayışın, diğer bütün şeylerde olduğu gibi, düşüncenin hareketi içine işlemesine de karışmayız. Çünkü bizim eğitimimizin temelinde bu yöntem, "bu düşünce biçimi, bize ilk bakışta son derece usayatkın görünüyorsa bunun nedeni bu düşünce biçiminin sağduyu denilen şeyin düşünce biçimi olmasıdır"[49].

Bundan çıkan sonuca göre, bu metafizik görüş ve düşünüş biçimi, yalnızca bir dünya anlayışı değil, aynı zamanda, düşünmek için tutulan bir yol, bir yöntemdir. Oysa, her ne kadar metafizik düşünüşleri reddetmek, göreli olarak kolaysa da, buna karşılık, metafizik düşünüş yönteminden kaçınmak çok daha güçtür. Bu konuya bir açıklık getirmeliyiz: Evreni görüş biçimimize bir anlayış, açıklamaları arayış biçimimize bir yöntem diyoruz.

Örnekler:

a) Toplumda gördüğümüz değişiklikler, yalnızca dış görünüşlerdir, daha önce de varolanı yinelerler. İşte bir "anlayış".

b) Toplum tarihinde daha önceden yeralmış bir şey, "güneşin altında yeni hiçbir şey yoktur" sonucunu çıkarmak için araştırılırsa, işte bu, bir "yöntem"dir.

Ve biz saptıyoruz ki, yöntemi, anlayış esinler ve belirler. Çok açıktır ki, anlayış tarafından bir kez esinlenen yöntem bu kez anlayışı yöneterek, ona yol göstererek, onun üzerinde etkili olur.

Metafizik anlayışın ne olduğunu gördük; şimdi de onun araştırma yöntemini göreceğiz. Buna mantık denir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.